Η συκιά ήταν γνωστή από την αρχαιότητα.

Οι ιστορικοί λένε πως ο πρώτος που δίδαξε την καλλιέργεια του δέντρου ήταν ο Αρχίλοχος (700 π. Χ.) στην Πάρο.

Ο Πλίνιος αναφέρει 29 είδη σύκων. Το όνομα της προέρχεται από τον Τιτάνα Συκέα, που η μητέρα του Γη μεταμόρφωσε σε δέντρο για να τον γλιτώσει από την οργή του Δία. Η πρώτη συκιά φύτρωσε στην Αθήνα με διαταγή της Δήμητρας, θεάς της γεωργίας.

Οι Αθηναίοι ασχολήθηκαν με την καλλιέργεια της συκιάς και τα σύκα Αττικής πωλούντο στην Ασία, γιατί όπως λένε οι Πέρσες τα προτιμούσαν εξ αιτίας της εξαιρετικής τους ποιότητας και αυτός ήταν ο λόγος που ο Ξέρξης έκανε την εκστρατεία του κατά της Ελλάδος. Για να κατακτήσει τους συκεώνες της Αττικής.

Σύμφωνα με τον Θεόφραστο το ξύλο της συκιάς χρησίμευε για την κατασκευή καθισμάτων για τα θέατρα και υπόστυλων για τις γιρλάντες.

Την εποχή του Πελοποννησιακού πολέμου, το λαθρεμπόριο σύκων ήταν συνηθισμένο φαινόμενο. Ο Περικλής θέλησε να το σταματήσει για τον λόγο αυτό θέσπισε ένα νόμο με πολύ βαριές ποινές. Όσοι λοιπόν μισούσαν άλλα άτομα, άδραξαν την ευκαιρία να τα κατηγορήσουν για παράνομη συναλλαγή σύκων. Αυτοί οι κατήγοροι (φάντες στα αρχαία) ονομάστηκαν στο εξής συκοφάντες, όνομα που διατηρείται μέχρι σήμερα για όσους κατηγορούν άλλους χωρίς λόγο.

Οι αρχαίοι έφτιαχναν από τα σύκα ένα είδος οίνου και όξους.

Τα σύκα χρησιμοποιήθηκαν από την αρχαιότητα ως μαλακτικά και καθαρτικά. Για την θεραπεία στηθικών νοσημάτων και πόνων του λαιμού. Ο Γαληνός συνιστούσε την τροφή τους ως μαλακτική τροφή. Η εκτίμηση που είχαν η γιατροί της αρχαιότητας ήταν τόσο μεγάλη ώστε, όπως αναφέρει ο Διοσκουρίδης και ο Πλίνιος, το ανέγραφαν σε πολλές σύνθετες συνταγές τους. Και όχι μόνο τα σύκα, αλλά και τα φύλλα, τον φλοιό, τους νεαρούς βλαστούς και την στάχτη της συκιάς.

Το φρέσκο γάλα της συκιάς, το οποίο ελάμβαναν με εκτομές σε νεαρά φύλλα, τους καρπούς και τους βλαστούς, το χρησιμοποιούσαν στη θεραπεία των κρεατοελιών και των μυρμηγκιών, στάζοντας  κάθε μέρα 2-3 φορές γάλα σε αυτές. 

Χρησιμοποιούσαν επίσης το γάλα της συκιάς εξωτερικώς ως φάρμακο κατά της λέπρας και άλλων χρόνιων δερματικών νοσημάτων. 

Ο Διοσκουρίδης θεωρούσε το γάλα σπουδαίο φάρμακο για τις οδονταλγίες. Συνιστούσε να τοποθετούν μέσα στην τρύπα του δοντιού ένα κομματάκι ύφασμα εμποτισμένο σε γάλα συκιάς.

Χρησιμοποιούσαν επίσης τα φύλλα του δέντρου για να τρίβουν τις αιμορροΐδες, για να ματώσουν.

Με τα φύλλα συκιάς σκέπαζαν το κρέας το ποίο έτσι μαλάκωνε και ψηνόταν γρηγορότερα. 

Ακόμα και σήμερα σε μερικά μέρη όταν βράζουν κρέας προσθέτουν και ένα κλαδάκι συκιάς.

Το ανδρικό μόριο το έλεγαν σύκο, εξ ου και η παροιμία «Εγλυκάθ΄η γρα στα σύκα, κι΄ όλη νύχτα τ΄ανεζήτα».

Με το γάλα της συκιάς καυτηρίαζαν τις μυρμηγκιές και το χρησιμοποιούσαν ως αντίδοτο στα σκορπιοδαγκώματα. 

Στον πονόδοντο έσταζαν στην κουφάλα του δοντιού συκόγαλα, «παγουδιά ο πόνος, αμά θρουλά όμως τα΄αντόντι». 

Με μικρή ποσότητα συκόγαλου έπηζαν το τυρί. Τα φύλλα της συκιάς μαζί με αβάρσαμο (αγριοδυόσμο) τα έβραζαν κατά της διάρροιας.

Πηγη: Άρθρο του Σάκη Κουβάτσου (Χειρουργός οδοντίατρος) στα Χανιώτικα Νέα